GASLIGHTING – czym jest i jak go rozpoznać.

gaslighting

Gaslighting – czyli taktyka manipulacji stosowana przez toksyczne osoby.

Gaslighting jest to okrutna i często ukryta forma emocjonalnej przemocy, która ma sprawić, że jej ofiara zacznie poddawać w wątpliwość swoje opinie i poczucie rzeczywistości.

Gaslighting pojawia się nie tylko w relacjach romantycznych i małżeństwie. Stosowany jest jako forma kontroli i władzy w przyjaźni, pracy lub w rodzinie.

Na czym polega gaslighting?

Jak już wyżej wspomnieliśmy, gaslighting ma spowodować, że zaczniesz kwestionować swoje postrzeganie rzeczywistości. Zaczynasz się zastanawiać, czy na pewno dobrze zapamiętałaś dane wydarzenie, wypowiedź? Może coś Ci się wydawało, albo źle odebrałaś?

Zadajesz sobie pytanie, czy coś z Tobą jest nie tak, martwisz się o swoje zdrowie psychiczne.

Gaslighting – przykłady zachowania

Okłamywanie

Gaslighterzy to patologiczni kłamcy. Potrafią okłamać Cię prosto w oczy i nie wycofają się ze swoich zmyślonych historii, nawet jeśli spędzisz godziny udowadniając im oszustwo.

Ty wiesz, że gaslighter kłamie, a on mimo wszystko potrafi być bardzo przekonujący. W końcu myślisz, że przecież nikt nie kłamałby tak długo i z takim zaangażowaniem, więc pojawiają się u Ciebie wątpliwości.

Dyskredytowanie

Osoby stosujące gaslighting uwielbiają plotki i oszczerstwa. Taki toksyczny osobnik będzie udawał, że się o Ciebie troszczy, jednocześnie systematycznie opowiada innym, że jesteś „troszeczkę” niestabilna emocjonalnie, lub nawet szalona.

Ponieważ gaslighter – najczęściej osoba z narcystycznym zaburzeniem osobowości – potrafi naprawdę skutecznie i barwnie kłamać, wiele osób staje po jego stronie, nawet nie znając całej historii.

Gaslighter może działać dwutorowo i również Ciebie okłamywać, mówiąc, że inni myślą, że jesteś szalona. Nawet jeśli nikt niczego takiego nie mówił, toksyczna osoba sprawi, że w to uwierzysz.

Odmawianie przyjęcia odpowiedzialności

Kiedy próbujesz mu coś udowodnić – coś, co zrobił lub powiedział, gaslighter może zmienić temat, lub serwować Ci kłamstwa w stylu „zmyślasz, to się nigdy nie wydarzyło”.

Minimalizowanie uczuć

„Uspokój się”, „jesteś przewrażliwiona”, „wszystko wyolbrzymiasz” „reagujesz przesadnie” – to tylko kilka sposobów, w jaki toksyczna osoba może trywializować Twoje uczucia. Daje Ci tym samym do zrozumienia, że się mylisz.

Jeśli ktoś systematycznie zaprzecza Twoim myślom i uczuciom, w końcu sama zaczniesz je kwestionować. Na dodatek czujesz, że nie możesz zyskać zrozumienia, nie możesz sobie ufać, przez co zaczynasz się czuć samotna i odizolowana. [Przeczytaj także: Odejście nie kończy koszmaru ofiary- oto jak otoczenie stosuje gaslighting.]

Przerzucanie winy

Próbujesz nawiązać do jakiegoś wydarzenia, czy wypowiedzi i nagle fakty zostają tak przekręcone, że okazuje się, iż to Ty jesteś winna. Nawet jeśli próbujesz powiedzieć, jak się czujesz w związku z jego zachowaniem – i tak na końcu obwini Ciebie.

Gaslighter tak manipuluje rozmową, że w końcu sama wierzysz, że ponosisz odpowiedzialność za jego złe zachowanie. Gdybyś zachowywała się inaczej, on by Cię tak nie traktował.

Zaprzeczanie

Gaslighter nie ma zamiaru wziąć odpowiedzialności za swoje czyny i zaprzecza, że zrobił coś złego. To sprawia, że ofiara jest zdezorientowana i sfrustrowana, ponieważ to zaprzecza niejako jej bólowi. Takie zaprzeczenie uniemożliwia ofierze „ruszenie” dalej i uleczenie aktu przemocy – czy to fizycznej, czy emocjonalnej.

Manipulacja za pomocą współczucia

Jeśli gaslighter pociesza swoją ofiarę, na pewno nie robi to ze szlachetnych pobudek.

„Wiesz jak bardzo cie kocham, nigdy bym cię nie specjalnie nie skrzywdził” – oczywiście, że chcesz to usłyszeć, ale to nie są szczere słowa. Jego zachowanie się nie zmieni – chyba że na gorsze.

O człowieku świadczą jego czyny, a nie słowa – jest to bardzo prawdziwe zwłaszcza w odniesieniu do manipulantów. Czy on Cię naprawdę kocha, czy tylko używa słów miłości, aby coś ugrać?

Przekręcanie faktów

Gaslighting to również przekręcanie wydarzeń z przeszłości. On Cię nie pchnął, potknęłaś się, a on próbował Cię uratować, przez co poleciałaś na drzwi.

Jeśli takie sytuacje się powtarzają, zaczynasz wątpić nie tylko w swoją pamięć, ale również w postrzeganie bieżących wydarzeń.

Gaslighting -sygnały na które należy uważać

Gaslighting może prowadzić do depresji, ataków paniki i zaburzeń lękowych. Dlatego to bardzo ważne, aby zorientować się na czas, że jesteś poddawana tej okrutnej manipulacji.

Sprawdź też:   NARCYZ WIE, jak jego zachowanie wpływa na Ciebie, ale go to NIE OBCHODZI.

Czy te sytuacji wydają Ci się prawdziwe?

  • Coraz częściej wątpisz w swoje uczucia i postrzeganie rzeczywistości. Sama siebie przekonujesz, że jesteś zbyt wrażliwa i że on wcale nie traktuje Cię tak źle.
  • Kwestionujesz swój osąd i dlatego boisz się mówić głośno swoje zdanie, lub wyrażać swoje uczucia. Nauczyłaś się, że gdy to robisz, na końcu i tak czujesz się jeszcze gorzej, wybierasz więc milczenie.
  • Czujesz się samotna i bezsilna. Jesteś przekonana, że wszyscy wokół Ciebie myślą, że jesteś dziwna lub niestabilna (tak, jak wmawia Ci gaslighter – partner, szef, członek rodziny). Przez to czujesz się odizolowana i niczym w pułapce.
  • Czujesz się bezbronna i niepewna. Masz wrażenie, że ciągle musisz chodzić na paluszkach wokół gaslightera. Twoje poczucie własnej wartości stale spada.
  • Sama się zastanawiasz, czy jesteś głupia, a może szalona. Czasem powtarzasz sobie słowa, które usłyszałaś od toksycznego partnera (lub innej osoby, stosującej na Tobie gaslighting).
  • Jesteś sfrustrowana i rozczarowana sobą. Czujesz, że stałaś się słaba i bierna – masz jeszcze w pamięci czas, kiedy byłaś silna i asertywna, lubiłaś siebie.
  • Jesteś zdezorientowana jego zmiennymi zachowaniami. Raz jest niczym dr Jekyll a już za chwilę mister Hyde.
  • Ciągle przepraszasz. Czujesz potrzebę ciągłego przepraszania za to, co mówisz, robisz lub jaka jesteś.
  • A czujesz, że jesteś niewystarczająco dobra. Starasz się sprostać – nie tylko jego oczekiwaniom i wymaganiom – nawet, jeśli są bez sensu lub kompletnie nierozsądne i niemożliwe do spełnienia.
  • Masz do siebie pretensję, że jesteś zbyt wrażliwa. Toksyczny partner minimalizuje przemocowe zachowania lub słowa „tylko żartowałem”.
  • Masz ciągle poczucie zagrożenia, zwłaszcza, gdy jesteś w pobliżu gaslightera.
  • Zakładasz, że wszyscy są Tobą rozczarowani i ciągle przepraszasz za to, co robisz, lub kim jesteś.
  • Masz problem z podejmowaniem decyzji. Nie ufasz sobie i wolisz pozwolić jemu decydować za Ciebie.

Gaslighting – nazwa manipulacji

Ta technika wzięła swoją nazwę od sztuki Patricka Hamiltona z 1938 pt. Gas light – gasnące światło (w 1944 powstał film).Opowiada on historię małżeństwa, w której mąż, wprowadzając drobne zmiany w otoczeniu, próbuje przekonać żonę, że ta traci rozum.

Na przykład przygasza płomień lampy gazowej. Kontroluje ją i odcina od rodziny i przyjaciół.

W efekcie żona zastanawia się nad swoim postrzeganiem rzeczywistości, nad tym, co jest prawdą, co nie, nad uczuciami i wspomnieniami. Powoli czuje, że traci kontrolę i jest nadwrażliwa – co jest dokładnie celem gaslightingu, sprawić, by ofiara była niepewna, co jest prawdą, a co nie.

Sztuka ta dokładnie pokazuje, czym są toksyczne i kontrolujące techniki, stosowane przez manipulantów, dlatego psycholodzy zaczęli nazywać ten rodzaj emocjonalnej przemocy „gaslighting”.

Jeśli rozpoznajesz swoją rzeczywistość w opisanych objawach, warto abyś skorzystała z pomocy terapeuty.

Długotrwały wpływ gaslightingu wprost dewastuje psychikę, niszcząc poczucie własnej wartości ofiary.

Nie obwiniaj się – to nie Twoja wina, że gaslighter się tak zachowuje. Nie zrobiłaś nic, co by usprawiedliwiało takie zachowanie. Terapia może Ci pomóc odzyskać kontrolę nad własnym życiem i stworzyć zdrowe granice, które zabezpieczą Cię na przyszłość przed manipulacjami.

autorka: Agata Butler

Co można zrobić?

Więcej na temat gaslightingu i skutków przemocy narcystycznej w ebooku:

GASLIGHTING
Psychologiczne morderstwo
Jak rozpoznać ukryte manipulacje i ich efekty oraz uwolnić się od narcystycznej przemocy

Narcyz często wpada w szał bez powodu i sprawia, że się boisz i czujesz się winna tym wybuchom. Ma sprawdzone taktyki, abyś uwierzyła, że jego zachowanie jest wyłącznie Twoją winą.  Ale jest wyjście: zrozumienie, na czym polega przemoc emocjonalna i co tak naprawdę się dzieje w Twoim związku. To pierwszy krok do uwolnienia się od manipulacji i przemocy. Kolejnym będzie uzdrawianie jej skutków.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *