Póki nie spotkasz narcyza, nawet nie wyobrażasz sobie, jak przekonująco potrafi on grać ofiarę.
Jego celem jest tak subtelne manipulowanie Tobą, abyś robiła to, czego on chce, co jest dla niego korzystne, nie mając świadomości, że tak się dzieje . Tu właśnie przydaje mu się umiejętność odgrywania ofiary.
Wiem sporo na temat narcyza i jego sposobów manipulacji, a jednak gdy moja 17 letnia córka, po 12 latach spotkała się w końcu ze swym narcystycznym ojcem, byłam ździebeńko zszokowana, że nex (narcystyczny ex) nadal bezbłędnie nie wychodzi z roli ofiary.
Opowiadał jej o MOICH manipulacjach, o MOICH gierkach i o tym, jak bardzo on, jako człowiek dobry i życzliwy, był już tym naprawdę zmęczony.
Poznaj 5 sposobów, na jakie narcyz stara się grać ofiarę i jak mu w tym przeszkodzić.
1. Kłamstwa
Jest to pierwsza „sztuczka”, za jaką podczas konfrontacji chwyta narcyz. Po prostu kłamie w żywe oczy.
Ma nadzieję, że wytrąci Ci argumenty i rozbroi Twój sceptycyzm. Sprawi, że uznasz, że coś się wydarzyło (co w rzeczywistości nie miało miejsca) albo zgodzisz się z tym, że wyglądało zupełnie inaczej.
Gdy zgodzisz się uznać to kłamstwo – wiadomo, punkt dla narcyza
Ja niestety wiele razy popełniłam ten grzech. Machnęłam ręką, bo „może on naprawdę myśli, że tak było?”, albo „taki był słodki, jak się tłumaczył”, lub też „ech, nie chce mi się kłócić, wolę święty spokój”.
Jeśli wiesz, że jesteś okłamywana, lub masz takie wrażenie, nie poddawaj się. Zaufaj swojemu przeczuciu i nie idź na skróty, bo narcyz na to właśnie liczy. Odrzuć jego kłamstwo, nie zgadzaj się na jego wersję, pokaż ewentualne dowody, że fabrykuje nieprawdziwe fakty.
Tak, to może być długa i nieprzyjemna dyskusja, bo jeszcze się taki nie urodził, co by coś udowodnił narcyzowi, ale ważne jest, aby dostał od Ciebie wyraźny sygnał, że nie kupujesz kłamstwa. Nie chodzi o emocjonalne przepychanki, ale o Twoje wyraźne „nie zgadzam się”, lub „to nieprawda”.
On nadal będzie grać ofiarę i spróbuje kolejnej sztuczki.
2. Gaslighting
Gaslighting to dobry kumpel kłamstwa, ponieważ narcyz często sięga po gaslighting zaraz po tym, jak próbował przekręcać prawdę. Jest definiowany jako manipulacja, która ma sprawić, że ofiara zacznie wątpić lub kwestionować, czy to co wie jest prawdą i rzeczywistością, w jakiej żyje. Tak naprawdę kłamstwo jest jedną z metod bogatego arsenału gaslightingu.
Gaslighting bardzo trudno wychwycić w danej chwili. Najlepszą obroną jest świadomość, że możesz go doświadczyć w trakcie rozmowy. Podobnie jak w przypadku kłamstwa, nie zgadzaj się na jego „wersję”. Nie dawaj mu satysfakcji i nie zacznij kwestionować swojej prawdy.
Odporność na gaslighting to największy koszmar narcyza.
Gdy się tego nauczysz, odbierzesz mu trochę pewności siebie i zacznie się nieco motać w swoich manipulacjach.
Najbardziej niszczący gaslighting uprawiały na mnie dwie osoby: ojciec mojej córki i moja matka. Dochodzenie do siebie zajęło mi dziesiątki lat a i tak nadal nie udało mi się wrócić do „siebie”. Mogę się tylko zastanawiać, kim bym dziś była, gdybym nie została nauczona kwestionować moją poczytalność, moje wybory i moje osądy.
Każdy błąd, który potem popełniłam tylko umacniał zasiane przez nich zwątpienie.
Moja mama potrafiła oskarowo grać ofiarę. Do dziś prześladuje mnie widok jej leżącej na wersalce, w zielonym szlafroku, z mokrym ręcznikiem na głowie (czyli doprowadziłam ją do strasznego bólu głowy) a czasem nienawistne spojrzenia ojczyma i siostry (tzw. flying monkeys, latające małpy o których jeszcze będę pisać), bo matka „przeze mnie” wzięła za dużo tabletek nasennych.
Będąc dzieckiem nie miałam oczywiście szans obronić się przed gaslightingiem. Dlatego potem mój nex mógł swobodnie mną manipulować i grać ofiarę. Było to dla mnie jak „powtórzenie materiału” z poprzedniej lekcji.
3. Zmiana historii
To kolejna metoda gaslightingu, narcyz zacznie zmieniać konkretną historię. Może nie całą, ale drobne szczegóły – co on powiedział, co Ty powiedziałaś, co się wydarzyło. Chodzi o to, aby zmusić Cię do obrony.
Ponownie, aby nie pozwolić narcyzowi grać ofiarę, musisz się trzymać prawdy, którą znasz, która jest prawdziwa i nie pozwalaj mu zmienić tej sytuacji. Wystarczy krótkie „nie zgadzam się”, „nie tak to pamiętam”. Kiedy zrozumie, że nie jest w stanie przekonać Cię do swojej przekręconej wersji wydarzeń, zacznie atakować.
4. Projekcja
Co jeszcze może zrobić narcyz, aby dalej grać ofiarę? Spróbuje odwrócić rolę w stylu „a co z…?!”. Mówi się, że „oskarżenia ze strony narcyza to jego spowiedź”. Narcyz wyłapuje sytuacje, które Ciebie w jego zachowaniu ruszają, bolą i dokładnie o to samo Cię oskarży. W ten sposób ma pewność, że po pierwsze zareagujesz emocjonalnie (a emocje to jedno z tzw. narcystycznych zasobów, które narcyz potrzebuje, aby czuć się „żywym”), a po drugie wzbudzi w Tobie największe poczucie winy. Wie, że dokładnie takie zachowanie uważasz za złe i że to najbardziej Cię zaboli.
Jeśli narcyz zacznie Cię atakować, przywróć dyskusję na właściwe tory. Mówiąc na przykład: „Chętnie porozmawiam o tym, jak sprawiłam, że tak się poczułeś, ale teraz chciałabym się skupić na temacie i powiedzieć Ci moją prawdę o tym, co się wydarzyło”.
Nie daj się przestawić na pozycję defensywną, tak abyś to Ty nagle musiała się bronić.
5. Ofensywa
Ostatnim etapem narcyza grającego ofiarę jest przejście do ofensywy. Najczęściej bardzo obraźliwa faza i ciężko jej przeciwdziałać.
Narcyz wchodząc w ofensywę pragnie całkowicie zniszczyć, unicestwić Twoje poczucie własnej wartości i zostawi Cię jako emocjonalny wrak. Zrobi i powie dosłownie wszystko, aby osiągnąć swój cel. Jeśli nie udało się „po dobroci” utrzymać jego prawdę, to chociaż będzie miał tę satysfakcję, że nic z Ciebie nie zostanie.
Jak zareagować na narcyza w natarciu? Najważniejsze, postaraj się (dzięki wiedzy, którą już masz) ustabilizować swoje emocje, nie pozwól, aby ta ofensywna akcja na Ciebie działała. Zachowaj spokój i pewność siebie, patrząc mu odważnie w oczy, nie pozwól mu grać ofiary.
Każdy narcyz może mieć swoje własne sposoby i nie da się oczywiście przewidzieć wszystkiego. Ważne, abyśmy nie pozwalały na tzw. „odwracanie kota ogonem”. Wykorzystaj wszystko, co może Ci się w tym celu przydać. Eksperci radzą prowadzenie dziennika i opisywanie sytuacji na bieżąco, aby potem nie dać mu zasiać wątpliwości. Możesz też nagrywać i zbierać dowody na inne sposoby.
Rób, co musisz i pamiętaj: on naprawdę się nie zmieni.
Więcej o związku z narcyzem w ebooku:
ABC NARCYZA – Indeks oficjalnej i potocznej terminologii przemocy narcystycznej
W ebooku znajdziesz opisy metod manipulacji narcystycznej, schematy działania, taktyki i pułapki, jakie narcyz zastawia na swój cel. Znając jego metody, rozpoznając te wzorce, łatwiej je wyłapiesz i nie będziesz już taka bezbronna. Spojrzysz za zasłonę i poznasz tajemnice, które narcyz bardzo chce przed Tobą ukryć. Będziesz miała większe szanse, aby trzymać się swojej wersji wydarzeń i odmówić jego wersji rzeczywistości.
